Зајакнување на имунитетот во есен: улогата на витаминот С
Cодржина
Важноста на витаминот С
Витаминот С познат и како аскорбинска киселина, е витамин растворлив во вода од суштинско значење за бројни биолошки процеси во телото. Бидејќи човечкото тело не може самостојно да ја синтетизира оваа хранлива материја, таа мора да се добива од диететски извори или додатоци. Тој игра значајна улога во одржувањето на целокупното здравје, ја поддржува нормалната имунолошка функција и делува како моќен антиоксиданс кој ги штити клетките од оксидативен стрес. Како што наближува есента, со зголемената изложеност на студено време и сезонски инфекции, улогата на витаминот С во зајакнувањето на имунитетот станува уште поклучна.
Природни извори на витамин С
Витаминот С се наоѓа во широк спектар на овошје и зеленчук, а нивното редовно консумирање може да помогне во одржувањето на оптималните нивоа на витаминот во телото. Некои од најбогатите природни извори вклучуваат:
- Овошје : грозје, морско трнче, киви, папаја, манго и ананас, како и агруми како портокали, лимони, грејпфрути и мандарини.
- Бобинки : јагоди, боровинки, малини, рибизли и капини.
- Зеленчук : пиперки (особено црвени), брокула, бриселско зелје, спанаќ, кељ и домати.
Јадењето свежи производи е најдобриот начин да се добие витамин С, бидејќи готвењето, преработката и складирањето може значително да ја намалат неговата содржина. На пример, со варење зеленчук може да се намали нивната содржина на витамин С до 50%.
Придобивките од витаминот С
- Ја зајакнува имунолошката функција : Витаминот С е клучен за добро функционирање на имунолошкиот систем. Го стимулира производството и активноста на белите крвни зрнца – лимфоцити и фагоцити – кои помагаат да се заштити телото од инфекции. Дополнително, ги подобрува одбранбените механизми на кожата, делувајќи како бариера против патогени и зголемувајќи го нивото на антитела, кои се неопходни за имунолошкиот одговор.
- Моќен антиоксиданс : Како силен антиоксиданс, витаминот С ги неутрализира слободните радикали – нестабилни молекули кои можат да предизвикаат оксидативен стрес и клеточно оштетување. Овој заштитен ефект помага во спречување на хронични болести како што се кардиоваскуларни болести и рак, а исто така може да го забави стареењето на клетките.
- Го скратува времетраењето на настинката и ја намалува сериозноста : Иако витаминот С не ја спречува обичната настинка, адекватниот внес може да го намали времетраењето и сериозноста на симптомите. Истражувањата покажаа дека редовното консумирање на витамин С доведува до пократки и поблаги настинки.
- Поддржува синтеза на колаген : Витаминот С е неопходен за производство на колаген, протеин кој го оддржува здравјето на кожата, коските и зглобовите. Колагенот исто така игра улога во регенерацијата на ткивата и заздравувањето на раните, а витаминот С помага во формирањето на колагенот неопходен за поправка на кожата и спречување на брчки.
- Ја подобрува апсорпцијата на железо : Друга важна придобивка од витаминот С е неговата способност да ја подобри апсорпцијата на железо од растителна храна. Ова е од суштинско значење за спречување на анемија со дефицит на железо, која е особено честа кај жените и децата.
Витамин С и имунитет во студената сезона
Како што се приближува студената сезона, ризикот од респираторни инфекции се зголемува, а витаминот С може да игра витална улога во зајакнувањето на имунитетот. Иако не постои „магична“ доза на витамин С за целосно спречување на настинки или грип, постојаниот внес помага да се одржи стабилен имунолошки систем. Препорачаната дневна доза на витамин С варира во зависност од возраста и полот:
- За возрасни, дневната доза е 90 mg за мажи и 75 mg за жени.
- На пушачите им се потребни дополнителни 35 mg на ден поради зголемен оксидативен стрес.
- За деца (до 14 год.), препорачаната дневна количина се движи од 15 до 50 mg, во зависност од возраста.
Горната дозволена граница е 2.000 mg на ден за возрасни, бидејќи високите дози може да доведат до негативни ефекти како дијареа и камења во бубрезите. За оние кои не можат да ги задоволат своите потреби за витамин С само преку диета, додатоците може да бидат практична опција.
Фактори на ризик за недостаток на витамин С
Недостаток на витамин С може да се појави поради недоволно внесување, зголемени телесни потреби или прекумерни загуби. Одредени групи се поподложни, како што се:
- Постари лица : Особено оние со ограничени диети.
- Прекумерни консументи на алкохол .
- Лица со анорексија или рак .
- Луѓе на рестриктивни диети .
- Пушачи : Зголемениот оксидативен стрес ја зголемува нивната потреба за витамин С.
- Пациенти со гастроинтестинални нарушувања : Состојби како што се воспалително заболување на цревата или гастроезофагеален рефлукс може да влијаат на апсорпцијата.
- Пациенти на дијализа : Витаминот С се губи при филтрација на крвта при дијализа.
Симптоми и третман на Скорбут
Скорбут е состојба предизвикана од продолжен недостаток на витамин С, кој обично се јавува по 1 до 3 месеци несоодветно внесување. Симптомите вклучуваат летаргија, замор, емоционална нестабилност, болки во зглобовите и губење на тежината. Кожните манифестации вклучуваат хиперкератотични фоликули и периферни хеморагии, а тешкиот недостаток може да доведе до проблеми со оралното здравје како крварење на непцата и забни инфекции.
Кога се зголемуваат потребите за витамин С
Одредени здравствени состојби може да ја зголемат дневната потреба за витамин С, вклучително и заболување на непцата (гингивитис), астма, глауком, колагенски заболувања, изгореници и инфекции како пневмонија. Дополнително, на пациентите со васкуларни нарушувања или оние кои се опоравуваат од операција или рани им треба поголем внес на витамин С за да се поддржи правилното заздравување.
Несакани ефекти и контраиндикации
Конзумирањето големи количини на витамин С може да го зголеми ризикот од камења во бубрезите и да го зголеми нивото на урична киселина и оксалат во урината. Високите дози на витамин С се контраиндицирани кај лица со крвни нарушувања како што се таласемија, недостаток на G6PD, српеста анемија и хемохроматоза, бидејќи може да ги влоши овие состојби.
Заклучок
Витаминот С е суштинска хранлива материја со бројни здравствени придобивки, вклучително и во зајакнување на имунолошкиот систем. Како што пристигнува есента, важно е да вклучите храна богата со витамин С во вашата секојдневна исхрана за да се заштитите од сезонски инфекции и да го одржите целокупното здравје. Конзумирањето свежо овошје и зеленчук, како цитрусно овошје и пиперки, е одличен начин природно да го зајакнете внесот на витамин С и да го поддржите имунитетот.
