Липиден Статус: Важност и Толкување

Кардиоваскуларните болести продолжуваат да бидат водечка причина за болест и смртност ширум светот. Проценката на ризикот од кардиоваскуларни болести е клучна за превенција и лекување, а еден од главните алатки за оваа проценка е липидниот профил. Овој сет на тестови мери различни типови на липиди во крвта, особено холестерол и триглицериди.

Холестеролот и триглицеридите се есенцијални липиди во човечкото тело, играјќи клучни улоги во различни биолошки процеси. Холестеролот е неопходен за производство на клеточни мембрани, хормони и витамин Д. Тој се транспортира преку крвотокот преку липопротеини, главно како липопротеин со ниска густина (LDL) и липопротеин со висока густина (HDL). Триглицеридите, од друга страна, се тип на маснотии што складираат вишок енергија од исхраната. Покачените нивоа на овие липиди можат да доведат до акумулација на масни депозити во артериите, што го зголемува ризикот од кардиоваскуларни болести.

1. Вкупен холестерол – Вкупниот холестерол е збир на сите видови холестерол во крвта. Нормалните вредности се под <5.2 mmol/L. Покачено ниво на вкупен холестерол може да укажува на зголемен ризик од кардиоваскуларни болести.
2. LDL холестерол (липопротеин со ниска густина) – Познат како “лош холестерол.” LDL го транспортира холестеролот до клетките, но може да доведе до акумулација на маснотии и стеснување на артериите (атеросклероза) кога има покачени вредности. Оптимално ниво на LDL се под <2.59 mmol/L. Високото ниво на LDL го зголемува ризикот од коронарна срцева болест и мозочен удар.
3. HDL холестерол (липопротеин со висока густина) – Познат како “добар холестерол,” HDL помага во транспортирањето на холестеролот од артериите до црниот дроб, каде што се отстранува од телото. Нормалните вредности на HDL обично се над 1.56 mmol/L. Ниското ниво на HDL е исто така поврзано со зголемен ризик од кардиоваскуларни болести.
4. Триглицериди – Се маснотии што циркулираат во крвта и се складираат во масното ткиво. Нормалното ниво на триглицериди е под до 2.25 mmol/L. Високото ниво на триглицериди е поврзано со зголемен ризик од панкреатитис и кардиоваскуларни болести.
5. Non-HDL Холестерол – Овој параметар се пресметува со одземање на HDL од вкупниот холестерол и ги вклучува сите типови на “лош” холестерол. Тој е корисен индикатор за вкупниот кардиоваскуларен ризик.

Мерењето на аполипопротеин А (apoA) и аполипопротеин Б (apoB) обезбедува детални информации за кардиоваскуларниот ризик на поединецот. Додека високото ниво на apoA е заштитно, покачено ниво на apoB укажува на зголемен ризик од атеросклероза.

• Аполипопротеин А (apoA) – ApoA е главна компонента на HDL холестеролот. Преовладувачката форма, apoA-I, го олеснува транспортот на холестеролот назад од ткивата и артериите до црниот дроб за екскреција. Овој механизам штити од атеросклероза, намалувајќи го ризикот од кардиоваскуларни болести.

• Аполипопротеин Б (apoB) – ApoB е главната структурна компонента на LDL холестеролот и други атерогени липопротеини како што се VLDL (многу ниска густина липопротеин). Секоја LDL честичка содржи еден молекул на apoB, што го прави apoB директен индикатор на бројот на атерогени честички во крвта. Високото ниво на apoB е поврзано со поголем ризик од создавање на наслаги во артериите, што води до кардиоваскуларни болести како што се коронарна срцева болест и мозочен удар.

1. Исхрана – Консумирањето на заситени и транс масти може да го зголеми нивото на LDL холестерол. Од друга страна, исхраната богата со влакна, овошје, зеленчук и здрави масти може да помогне во намалувањето на холестеролот.
2. Физичка Активност – Редовната физичка активност може да го зголеми нивото на HDL и да помогне во намалувањето на LDL и триглицеридите. Кај возрасните лица  се препорачува да се занимаваат со најмалку 150-300 минути умерена интензивна физичка активност или 75-150 минути висока интензивна активност неделно.
3. Телесна Тежина – Прекумерната тежина е поврзано со зголемено ниво на LDL и триглицериди и намалено ниво на HDL.
4. Генетика – Некои лица имаат генетска предиспозиција за абнормално ниво на липиди.
5. Пушење – Пушењето го намалува нивото на HDL и влијае на здравјето на крвните садови.

Липидниот статус игра клучна улога во проценката на кардиоваскуларното здравје и поврзаните ризици. Редовното следење на липидниот статус овозможува рано идентификување на промена во вредности, ординирање на соодветна терапија   и неопходни промени во животниот стил за намалување на кардиоваскуларните ризици и подобрување на вкупното здравје.

За проактивна кардиоваскуларна грижа, направете тест во Санте лабораторија за проценка на вашиот липиден статус и преземете ги потребните чекори за заштита на здравјето на вашето срце!