Билирубин: клучен показател за функцијата на црниот дроб
Cодржина
- Што е билирубин и како телото го обработува?
- Видови билирубин и нивното медицинско значење
- Како билирубинот е поврзан со жолтицата?
- Толкување на резултатите од тестот
- Причини за абнормални нивоа на билирубин
- Знаци на висок билирубин: Кога треба да одите на лекар?
- Како се тестира билирубин?
- Начини за одржување на здрави нивоа на билирубин
Црниот дроб е витален орган одговорен за филтрирање на токсините, помагање на варењето и одржување на целокупната метаболна рамнотежа. Еден клучен маркер за функцијата на црниот дроб е билирубинот , пигмент кој се произведува кога црвените крвни зрнца се распаѓаат. Кога нивоата на билирубин се премногу високи или премногу ниски, тоа може да укаже на основни нарушувања на црниот дроб, проблеми со жолчните канали или состојби поврзани со крвта. Разбирањето на билирубин и како тој функционира во телото може да помогне во откривање и спречување на потенцијални здравствени проблеми.
Што е билирубин и како телото го обработува?
Билирубинот е жолтеникав пигмент кој се формира со распаѓање на хемоглобинот, од стари или оштетени црвени крвни зрнца. Овој процес се јавува главно во слезината и другите делови на ретикулоендотелниот систем , кој помага да се отстранат отпадните материи од телото.
Откако ќе се произведе билирубинот, тој патува до црниот дроб, каде што се обработува:
Неконјугиран билирубин (индиректен билирубин) – почетна форма на билирубин, кој не е растворлив во вода и не може директно да се излачува.
Конјугиран билирубин (директен билирубин) – Црниот дроб го модифицира билирубинот во форма растворлива во вода, дозволувајќи му да се транспортира преку жолчката и да се елиминира преку цревата.
Повеќето билирубин се отстранува преку дигестивниот систем, со што на столицата му се дава природна кафена боја. Кога метаболизмот на билирубин е нарушен, тој може да се акумулира во телото и да предизвика видливи симптоми како жолтица (пожолтување на кожата и очите).
Видови билирубин и нивното медицинско значење
Билирубин тест обично мери три компоненти:
Индиректен билирубин (неконјугиран билирубин) – Форма што сè уште не е обработена од црниот дроб. Зголемените нивоа може да укажуваат на прекумерно распаѓање на црвените крвни зрнца или наследни состојби.
Директен билирубин (конјугиран билирубин) – обработена форма, подготвена за елиминација. Зголемените нивоа често укажуваат на блокирање на жолчните канали, инфекции на црниот дроб или други хепатални нарушувања.
Вкупен билирубин – Збирот на конјугиран и неконјугиран билирубин, обезбедувајќи севкупна проценка на функцијата на црниот дроб.
Како билирубинот е поврзан со жолтицата?
Жолтица се развива кога билирубин се акумулира во крвотокот и ткивата, предизвикувајќи жолта промена на бојата на кожата и очите. Типот на жолтица зависи од тоа која форма на билирубин е покачена:
Жолтица предизвикана од висок неконјугиран билирубин – се јавува кога билирубинот не е правилно обработен од црниот дроб. Урината останува светло обоена, а столицата изгледа нормална. Вообичаени причини вклучуваат хемолитична анемија и Гилберт-ов синдром
Жолтица поради висок конјугиран билирубин – Се јавува кога билирубинот се обработува од црниот дроб, но не може да се излачува правилно. Ова доведува до темна урина и бледо обоена столица , често сигнализирајќи за заболување на црниот дроб или опструкција на жолчните канали.
Толкување на резултатите од тестот
Референтни вредности за билирубин се:
Вкупен билирубин: 5,8 – 34 µmol/L
Индиректен билирубин: 5 – 13 µmol/L
Директен билирубин: <6,8 µmol/L
Новороденчињата често имаат повисоки нивоа на билирубин, понекогаш достигнувајќи и до 137 µmol/L во првите неколку дена од животот, што е типично привремено и безопасно.
Причини за абнормални нивоа на билирубин
Зголемениот индиректен билирубин може да се должи на:
Хемолиза (брзо распаѓање на црвените крвни зрнца).
Гилберт-ов синдром (генетско нарушување кое влијае на метаболизмот на билирубин).
Хронични состојби на црниот дроб, вклучувајќи цироза, хепатитис
Зголемените нивоа на директен билирубин може да укажат на:
Стаза на жолчните канали поради камења во жолчката, воспаление или тумори.
Хепатитис (вирусен или алкохолен) , кој влијае на способноста на црниот дроб да го отстрани билирубинот.
Ниски нивоа на билирубин:
Нискиот билирубин ретко е причина за загриженост, но може да биде поврзан со:
Висок внес на кофеин.
Одредени лекови.
Знаци на висок билирубин: Кога треба да одите на лекар?
Ако билирубин се акумулира во телото, симптомите може да вклучуваат:
Пожолтување на кожата и очите (жолтица).
Урина со темна боја.
Блед измет
Замор
Болка или непријатност во горниот дел на стомакот, во близина на црниот дроб.
Гадење и повремено повраќање.
Ако почувствувате некој од овие симптоми, се препорачува медицинска евалуација за да се утврди основната причина.
Како се тестира билирубин?
Мерењето на нивото на билирубин е едноставен процес и може да се направи со помош на:
Тест на крвта – Обезбедува комплетна анализа на вкупниот, директниот и индиректниот билирубин.
Тест на урина – открива присуство на конјугиран билирубин, што може да укаже на дисфункција на црниот дроб.
Транскутан билирубин тест – Неинвазивен скрининг метод за новороденчиња, со помош на уред кој го мери нивото на билирубин преку кожата.
Начини за одржување на здрави нивоа на билирубин
За да ги задржите нивоата на билирубин во здрав опсег и да ја поддржите функцијата на црниот дроб, размислете:
Јадење хранлива диета со свежо овошје, зеленчук и антиоксиданси.
Пиење многу вода за да помогне во елиминацијата на токсините.
Избегнување на прекумерно консумирање алкохол и ограничување на преработената храна.
Закажување редовни здравствени прегледи за следење на функцијата на црниот дроб.
Следете го вашето здравје!
Билирубинот е важен маркер за здравјето на црниот дроб, а неговото ниво може да обезбеди вреден увид за тоа колку добро функционираат црниот дроб и жолчните канали. Редовното следење, здравиот начин на живот и навремените медицински прегледи можат да помогнат во одржувањето на здравјето на црниот дроб и да се спречат компликации.
